Cultural change in the financial sector

I am often invited by the financial sector. Cultural change there is a priority. Regelmatig wordt ik uitgenodigd door de financiële sector om lezingen en workshops te houden. Gedragsverandering staat daar hoog op de agenda. Zo wil het VU compliance center dat mensen zich beter aan de regels houden. De regels die door de toezichthouders als AFM en DNB worden opgelegd dienen te leiden tot duurzame gedragsverandering. Vandaar dat ook de toezichthouders steeds meer interesse tonen in OBM.

Andere centra op de VU waar ik college's en workshops geef over OBM zijn de controllers opleiding en het Zeilstra center.

Gedragsverandering bij beleggers

Er ontstaat steeds meer interesse voor het zelf beleggen van het eigen vermogen in plaats van dit uit te besteden aan professionele fondsbeheerders. Deze blijken zelden in staat de beurs te verslaan. Ook bij beleggers zal er gedragsverandering plaatsvinden. Om duurzame beleggingsresultaten te bereiken zullen fondsbeheerders en individuele beleggers leren om minder te speculeren en meer te investeren. Tijd besteed aan technische analyse zal steeds meer verschuiven naar de tijd besteed aan het lezen van jaarverslagen en fundamentele analyse. Directies van beleggingsinstellingen kunnen contact met mij opnemen als zij hun business-model willen wijzigen van cost-driven naar result-driven. We gaan naar een business-model toe dat investeerders op prestaties worden beloond in plaats van op de door hun gemaakte kosten, die de inleg van klanten als sneeuw voor de zon laten verdwijnen. Dit voor banken lucratieve business-model was op korte termijn winstgevend, maar op lange termijn zal het klant-belang weer centraal worden gesteld.  

Hoewel niet het belangrijkste in het leven, is rijkdom wel mooi meegenomen. Omdat mijn tijdinvesteringen in OBM wel eens veel geld zouden kunnen opleveren, begon ik me twintig jaar geleden te verdiepen in het investeren daarvan. Daardoor versla ik al jaren de beurs, met rendementen van rond de 17% per jaar. Hier laat ik zien hoe je met een eenvoudige beleggingsfilosofie rijk kunt worden. Velen van ons zijn grootgebracht met het idee dat geld vies is en oneerlijk wordt verkregen. Geld is echter prachtig als het is verkregen na het leveren van toegevoegde waarde. De afgelopen 100 jaar blijken aandelen het beter te doen dan andere beleggingscategorieen als vastgoed, obligaties en vastrentende waarden. Dit is uitgebreid onderzocht door prof. Jeremy Siegel. Hier kunt u zijn studie lezen.

Als je geld wilt beleggen zul je het eerst moeten krijgen. Drie manieren om geld te verdienen:

1. Bied kennis en vaardigheden waar mensen veel aan hebben en blijf leren om steeds meer te bieden;

2. Gun jezelf als eerste je eerzaam verdiende geld, geef het niet meteen uit; Zie daarvoor ook het boek De Rijkste man van Babylon;

3. Laat dat bespaarde geld als een leger voor je werken via verstandige investeringen in bedrijven die al tientallen jaren winst maken en hun dividenden jaarlijks verhogen.

Mijn beleggingsfilosofie onderscheidt zich van andere beleggingsadviezen en -methoden van banken die weinig effectief zijn (bankiers en hun fondsen verslaan de beurs zelden), ondanks het toepassen van geavanceerde wiskundige modellen. Dit komt omdat zij hoge kosten in rekening brengen en veel aan- en verkopen.  De grote meerderheid van de beleggers zijn speculanten die zich richten op de koers (prijs) van het aandeel in plaats van op de waarde van het bedrijf, waarvan zij als aandeelhouder mede-eigenaar zijn. Aankopen worden gedaan als de prijs hoog is, verkocht als die is gedaald. Zij laten zich meeslepen door emoties, worden bang als anderen bang worden en begerig als anderen begerig worden. Zij vermijden risico door te speculeren met veel aandelen, terwijl waardebeleggers risico vermijden door in weinig goed bestudeerde bedrijven te investeren.

Als psycholoog en econoom combineer ik het juist reageren op de beurs met het selecteren van 's werelds meest winstgevende ondernemingen. Ik word bang als anderen begerig worden en begerig als anderen bang worden. Dus koop ik alleen zeer winstgevende ondernemingen het liefst bij een dip op de beurs.

Ook bij beleggen leidt een gedragsanalytische aanpak tot excellente resultaten. In de economische wetenschap heeft men wel ontdekt dat de korte-termijn leidend is bij investeringsbeslissingen, terwijl men meer op lange termijn gericht zou moeten zijn. Om deze en andere fouten heeft zich het vakgebied van behavioral finance ontwikkeld. Het blijft daarbij echter bij het constateren van die menselijke fouten, maar niet hoe je dat gedrag verandert. Daarin is de gedragsanalyse natuurlijk gespecialiseerd. 

De meester van het beleggen is Warren Buffett. Hieronder ziet u zijn tien regels voor succes. Er is altijd wel een belegger die door gelukkig toeval komt bovendrijven. In dit geval is echter een hele groep succesvol met dezelfde leermeester, Benjamin Graham, die het boek The Intelligent Investor schreef. Buffett schreef over de successen van Graham's leerlingen het artikel The superinvestors of Graham-and-Doddsville. Hierin toont hij dat de meest effectieve waarde-benadering van beleggen niet op toeval is gebaseerd. Ook verwerpt hij de efficiënte markthypothese, die er van uitgaat dat de koers van een aandeel altijd de juiste koers is. Het onderscheidt de investeerders van de speculanten.

"Als ik gedrag kon voorspellen zou ik rijk worden op de beurs." Tot mijn verbluffing blijkt deze stelling in hoge mate waar te zijn. Hoe verbazingwekkend het voor velen ook klinkt: als gedrag in het algemeen goed analyseerbaar en veranderbaar is, moet dit ook gelden voor investeringsgedrag. "Maar de beurs vliegt alle kanten op. Het is net een casino! Als kleine belegger ben je de klos, de rijken hebben voorkennis." hoor ik u zeggen (door mijn recente verdieping in het deelgebied van goochelen dat men mentalisme noemt kan ik een beetje gedachten lezen).

Ik geef u hierin gedeeltelijk gelijk. Op korte termijn, zeg zo'n drie tot vijf jaar is het inderdaad onvoorspelbaar wat de beurs doet. Zoals u misschien weet presteren verreweg de meeste beheerders van beleggingsfondsen slechter dan de beursindex en benadelen daarmee hun klanten op gigantische wijze. Met mooie verhalen verleiden zij hun cliënten om zuurverdiend vermogen bij hen te stallen, maar door hoge kosten en een speculatieve beleggingsfilosofie verkwanselen zij dat geld en goochelen zij het zo hun eigen zakken in. Sommige van deze mensen zijn het zo zat hun cliënten te bedotten, zoals Peter van der Slikke, dat ze ontslag nemen en boeken schrijven over de wantoestanden.
Toen ik twintig jaar geleden vermoedde dat mijn vakgebied OBM behalve veel waardering en complimenten ook geld kon opleveren, ben ik met het scenario van rijkdom (liever rijkslim) rekening gaan houden. Na me aanvankelijk als speculant te hebben opgesteld, leerde ik door mijn leesijver het werk over meesterbelegger Warren Buffett kennen. Waarna mijn beleggingsstijl radicaal is aangepast en ik waardebelegger ben geworden.

Als de meerderheid van de beleggers slechter presteert op de beurs, strijkt een klein groepje de winst op. En niet zo'n klein beetje. En dat al jaren achter elkaar. Gelukkig, en met beleid, behoor ik tot dat selecte gezelschap. Ik heb de afgelopen 8 jaar mijn vermogen, in kleine stapjes met veel fluctuaties, zien vertienvoudigen via dit zogenaamde waardebeleggen. Waardebeleggers hanteren duidelijke regels. Een van de regels is dat belegd vermogen verschuift van de emotionele naar de rationele belegger. De speculant die alleen kijkt naar de prijs van het aandeel (de koers) en veel koopt en verkoopt, legt het af tegen de investeerder die zich richt op de meest winstgevende ondernemingen en rustig blijft zitten (zie http://www.mariusrietdijk.nl/persoonlijke-versterkers/yoga-en-meditatie). Die deze kwaliteitsaandelen koopt als de markt depressief is en zelden verkoopt. Hooguit als de markt manisch is en de prijs van het kwaliteitsaandeel tot gevaarlijke hoogte oploopt.

De in de vorige alinea summier beschreven filosofie wordt alleen onderschreven door het groepje waardebeleggers. (Net als dat de filosofie van het behaviorisme nu alleen nog wordt onderschreven door het kleine groepje gedragsanalisten - dit terzijde, maar geen toeval). De meeste fondsbeheerders en banken willen hier niets van weten omdat het hun business model ondergraaft. Zij propageren spreiding (geen verdieping in de bedrijven waarvan zij mede eigenaar zijn) en verklaren dat de markt altijd rationeel is. Zij houden immers veel verborgen kosten achter, terwijl beheerders van waardebeleggingen alleen een deel van winst willen als zij goed presteren. Dit impliceert twee dingen. Ten dat het tijd wordt dat waardebeleggen op school en universiteit onderwezen wordt en ten tweede dat gedragsverandering zal plaatsvinden bij directies die zoeken naar een nieuw business model en gedragsverandering bij hun fondsbeheerders. Particuliere beleggers die het zelf willen doen maar het beu zijn om slapeloze nachten te hebben kunnen ook in het waardebeleggen getraind worden.
Zoals u wellicht weet, is de toegepaste gedragsanalyse beste manier om gedragsverandering tot stand te brengen. Gedragsanalyse zal de beleggingswereld helpen haar resultaten te verbeteren via de bekende stappen van gedragsverandering: specificeren van de ongewenste en gewenste prestaties, meten van het huidige prestatieniveau, ABC-analyse van ongewenste, gewenste en toekomstige beleggingsprestaties, feedback, doelstellen en belonen van het behalen van doelen. Denk daarbij aan gedragingen als hoeveelheid tijd besteed aan het lezen van goede beleggingsboeken en hoe rijk te worden, tijd besteed aan het lezen van jaarverslagen, tijd besteed aan het schrijven van analyserapporten van individuele ondernemingen en vooral: tijd besteed aan andere dingen. Je hebt niet veel menskracht nodig om een beleggingsfonds te beheren!
Gezien mijn lange ervaring met aanvankelijk speculeren en de laatste 15 jaar als investeerder is het nu tijd om de kennis van gedragsanalyse te koppelen aan het veld van beleggen. Nieuw als onderzoeksgebied daarom: behavioral-based investing. Economen erkennen steeds meer dat emoties een rol spelen bij beleggen. Dat is het vakgebied van behavioral finance. Hoewel zij daarin aangeven dat mensen onvolledige en onjuiste beleggingsbeslissingen nemen, hebben zij nog niet de instrumenten om het te veranderen. Wij wel. Via de gedragsanalyse. Dat wordt behavioral finance 2.0. Hoe fascinerend. Uniek in de wereld van zowel waardebeleggers als behavioral economists. Doel: Nobelprijs economie en/of vrede. Wie wil? Wie doet mee? Dromen mag altijd, met tussentijds haalbare subdoelen.

Ga naar www.rijkslim voor meer.

Gedragsverandering bij beleggers in stappen via coaching en hervorming van uw beleggingsinstituut

Tijdens een coachingstraject verbeteren uw beleggingsresultaten door de stappen van OBM bij uw beleggingsinstituut of uw eigen beleggingsgedrag toe te passen. Waardoor speculatief gedrag verandert in investeringsgedrag. We meten hoe veel tijd u of uw medewerkers al besteden aan het gewenste investeringsgedrag. We analyseren met u de redenen waarom ongewenst speculeergedrag plaatsvindt, koppelen de prestaties terug, stellen doelen en belonen als doelen behaald worden. Bij het toepassen van deze stappen van OBM helpen we u met een softwareprogramma. Neem voor meer informatie contact op.